donderdag 27 mei 2010

Probiotica, drankjes en supplementen

Danone heeft vorige week het gouden windei gewonnen voor het misleiden van de consument met hun probioticadrankje Actimel om de weerstand te verhogen. Helpen probiotica zoals Actimel en Yakult of in de vorm van capsules nou wel of niet?

Wat is het?
Het darmstelsel bevat bacteriën die gebruikt worden om voedsel te verteren en af te breken tot makkelijk opneembare voedingsstoffen. Het is dus belangrijk dat dit goed functioneert om te zorgen dat er geen tekorten onstaan aan bepaalde voedingsstoffen die men wel binnenkrijgt maar niet weet op te nemen. Bovendien zorgen deze goede bacteriën ervoor dat slechte bacteriën minder kans hebben om zich te vestigen en ziekten te veroorzaken. Daar komt voor een deel ook de weerstandverhoging om de hoek kijken. Probiotica is de verzamelnaam van bacteriën die een gunstige invloed hebben bij inname doordat ze de eigen goede bacteriën ondersteunen.

De gezondheidsclaims
De claim van het verhogen van de weerstand is een interessant voorbeeld van hoe de wetgeving zelf problemen voor de consument veroorzaakt die het beweerd te beschermen. Voor de werkzaamheid van probiotica bestaat namelijk bij allerlei darmklachten behoorlijk wat bewijs, zoveel dat zelfs het voedingscentrum wel durft te stellen dat probiotica helpt bij bepaalde darmklachten zoals constipatie of diarree. Maar dát mogen producenten van voedingssupplementen en voeding niet zeggen. Die mogen alleen stellen dat probiotica helpen om een bepaalde gezonde toestand in stand te houden of te verbeteren, niet dat het helpt om een ongezonde toestand te verhelpen. Raar maar waar, anders begeeft het zich te veel op het medische vlak. Als er dan ook enig bewijs is dat het helpt om de weerstand te verhogen, wordt dat maar aangegrepen om uit te leggen dat een product een gezonde werking heeft. Terwijl we dus eigenlijk de consument met darmklachten moeten bereiken en zeggen, probeer eens een probioticakuur van twee weken.

Drankjes of capsules
Het voordeel van drankjes is dat het gemakkelijk is en je vaak toch iets wilt drinken 's ochtends. Het voordeel van capsules is dat ze goedkoper zijn, dat ze hoger gedoseerd zijn en dat ze geen suiker bevatten.

Kwaliteit van probiotica
Er zijn in feite drie criteria die de kwaliteit van probiotica bepalen:
1) Dosering. Over het algemeen wordt aangenomen dat je minimaal 1 miljard bacteriën per dosering nodig hebt en dat hogere doseringen van rond de 30 miljard de darmflora beduidend sneller herstellen.
2) Leven ze nog? Welke maatregelen heeft de producent genomen om te zorgen dat de bacteriën niet al in de verpakking zijn gesneuveld of in de maag sneuvelen door het maagzuur? Een goede producent zal op zijn etiket of website uitleggen hoe hij ervoor zorgt dat de probiotica blijven leven en durft ook garanties te geven.
3) Welke stammen en soorten zijn er gebruikt. Van de ene stam is wel een werkzaamheid aangetoond en van een andere niet. Ze zijn zo verschillend als appels en peren. Ik heb wel eens van een producent gehoord dat er merken zijn die 8 soorten bij elkaar gooien in een sachet waarvan er maar 2 wetenschappelijk onderbouwd zijn. De andere zijn dan goedkope vullers om het aantal op te krikken of om te zorgen dat bij controle blijkt dat er nog voldoende bacteriën leven, sommige van die vullers kunnen bijvoorbeeld heel goed tegen hogere temperaturen.

Probiotica en antibiotica
Tot slot nog de tip om na een anitbioticakuur ook zeker een probioticakuur te nemen. De antibiotica vernietigd niet alleen slecht bacteriën maar ook goede! En die kun je versneld weer op een gezond peil brengen door een probioticakuur. Succes ermee en hoort zegt het voort.

maandag 17 mei 2010

Kies voor iets extra

Er is een nieuwe algemene site verschenen over voedingssupplementen: www.kiesvoorietsextra.nl. De site is ontwikkeld in opdracht van de NPN, de branchevereniging voor voedingssupplementen. De bedoeling is om meer begrip te kweken voor het gebruik van deze gezondheidsproducten.

Een aantal overheidsinstanties en andere instanties zoals het voedingscentrum staan heel sceptisch ten opzichte van het gebruik van supplementen. In mijn optiek vind dat zijn oorzaak in de rotte appels waar iedere branche mee te maken heeft en ik kan daar nog wel enig begrip voor opbrengen. Maar ik denk dat in de loop der tijd zal blijken dat de sceptici er behoorlijk naast zaten.

Ik ben zelf zijdelings betrokken geweest bij de ontwikkeling van de website en op zich had hij van mij wel wat minder braaf gemogen. Er had best wat stelliger gezegd mogen worden welke rijkdom aan gezondheidseffecten er inmiddels aangetoond zijn in onderzoek en waarom de sceptici het mis hebben en welke belangen zij heimelijk behartigen! Maar goed, als branchevereniging probeer je toch altijd in goede verstandhouding de belangen van je leden te behartigen.

Dan over de website zelf. Ik denk dat het voor mensen die in grote lijnen onbekend zijn met vitaminen en mineralen in supplementvorm sowieso een zeer informatieve site is die een goede eerste indruk geeft van het nut van supplementen, wat het precies zijn en voor wie ze bedoeld zijn. Voor mensen die iets beter ingevoerd zijn, is het handig om van specifieke ingrediënten te kunnen terugvinden waar ze voor ingezet worden. Wat ik ook erg nuttig vindt, is het kopje 'wie en wanneer', daar vind je bijvoorbeeld welke vitaminen er voor vegetariërs aanbevolen worden. In het bijzonder de aanbevelingen bij medicijngebruik zullen voor velen nieuws zijn en zeker zeer informatief.

woensdag 5 mei 2010

voedingssupplementen, homeopathische middelen en geneesmiddelen

Veel mensen die me vragen wat voor werk ik doe, weten eigenlijk niet precies het verschil tussen voedingssupplementen, homeopatische middelen en medicijnen. En dat is niet zo vreemd want het verschil is subtieler dan je denkt.

Medicijnen
Op het eerste oog zou je misschien denken dat medicijnen chemische uitvindingen zijn, voedingssupplementen stoffen uit de natuur zijn en homeopatische middelen daar een verdunde vorm van zijn. Maar in den beginne waren medicijnen logischerwijs ook allemaal natuurlijke middelen, zo waren de voorlopers van aspirine als pijnstiller zo'n 4000 jaar geleden wilgenbladeren. In de loop der tijd ging men op zoek naar de werkzame stof in zo'n middel om het gemakkelijker en geconcentreerder te kunnen toedienen, op een gegeven moment kon het ook chemisch gemaakt worden en daarna probeerde men aanpassingen te maken om bijvoorbeeld de bijwerkingen te verminderen. Tegenwoordig zijn die aanpassingen cruciaal voor het verkrijgen van een patent en dus voor het verdienen van ontzettend veel geld. En als er zoveel geld mee gemoeid is dan leidt dat helaas altijd tot het manipuleren van onderzoeksresultaten. Zo zijn er tegenwoordig veel medicijnen met ernstige bijwerkingen en twijfelachtige werkzaamheid. Ik probeer dan ook zo min mogelijk medicijnen te gebruiken.

Homeopathische middelen
Homeopathische middelen zijn natuurlijke middelen die zeer sterk verdund zijn en die gekoppeld zijn aan een theorie over het potentiëren van de verdunning. De oorspronkelijke natuurlijke bron kan heel goed ook in een medicijn of voedingssupplement voorkomen, dat staat los van de homeopatische filosofie. Veel mensen zeggen dat ze er baat bij hebben. In ieder geval is de kans op bijwerkingen heel klein.

Voedingssupplementen
De oorspronkelijke gedachte bij voedingssupplementen is dat we met het moderne dieet en de moderne landbouw en veeteelt belangrijke voedingsstoffen niet in de juiste hoeveelheid binnenkrijgen. De kun je dan aanvullen in geconcentreerde vorm. Bijna alle vitamine C in de winkel wordt trouwens gewoon in de fabriek chemisch gemaakt en heeft geen relatie tot fruit. Maar de molecuul is wel identiek aan de molecuul in de natuur en zoals die vroeger in grote mate in ons dieet voorkwam. Het idee dat je bepaalde klachten kunt verhelpen met voedingssupplementen komt voort uit de gedachte dat je een tekort hebt aan een specifieke stof. Dat is op zich natuurlijk redelijk eenvoudig vast te stellen met een bloedonderzoek bijvoorbeeld. Je kunt je voorstellen dat de kans op bijwerkingen veel kleiner is als je bepaalde voedingsstoffen in hogere dosering inneemt om een tekort weg te werken. Misschien moet je het hooguit langzaam opbouwen, ervan uitgaande dat je er niet overgevoelig voor bent. Onze kennis over het verhelpen van specifieke klachten met specifieke stoffen uit ons oorspronkelijke dieet staat overigens nog wel in zijn kinderschoenen, ik denk dat we de komende tijd nog veel vooruitgang zullen boeken. Welke specifieke stoffen in groente en fruit bieden nou bescherming tegen kanker bijvoorbeeld. En hoe kunnen we die kennis vervolgens benutten.

Duale status
Een andere complicerende factor in het onderscheid tussen medicijnen en voedingssupplementen is overigens dat bepaalde stoffen in beide vormen beschikbaar kunnen zijn. Visolie en glucosamine bijvoorbeeld bestaan als geneesmiddel en als voedingssupplement. Sommige politici zijn geen voorstander van deze duale status omdat ze het verwarrend vinden voor de consument. Ik hoop zelf dat er niets aan verandert anders verdwijnen er weer een x aantal voedingssupplementen van de markt voor mensen zoals u en ik die graag zelf beslissen hoe we onszelf gezond willen houden. Ik bedoel, dat visolie als geneesmiddel op de markt is voor specifieke hartklachten hoeft toch niet te betekenen dat ik het niet meer kan kopen omdat ik voldoende gezonde omega-3-vetzuren wil binnenkrijgen ter ondersteuning van mijn hersenfuncties?

woensdag 21 april 2010

Weerstand en energie

Het overgrote deel van de consumenten neemt voedingssupplementen om een van twee redenen: om hun weerstand te verbeteren of om meer energie te hebben. Dan is het wel handig om te weten welke specifieke werkzame stoffen met deze twee doeleinden in verband worden gebracht, toch?

Ik ben zelf een aanhanger van de hypothese dat je niet teveel op één stof moet gokken, dus dat het sowieso aanbeveling verdient om een breed basissupplement te nemen. Dat kan bijvoorbeeld een multi of een greenfood zijn. Maar goed, afgezien daarvan zijn de volgende stoffen het proberen waard:

probiotica, paddenstoelen en vitamine C voor de weerstand en Q10, eiwitpoeder of spirulina voor energie.

Veel aanvallen op onze weerstand komen van buitenaf via ongunstige bacteriën en schimmels. Die passeren als een van de eerste stations onze darmen. Goede bacteriën, probiotica genaamd binden ter plekke de strijd aan. Als je relatief weinig goede bacteriën hebt, dan zul je profijt hebben van extra inname. Let er daarbij op dat de soort geschikt is als bewoner van het menselijke darmstelsel, dat er maatregelen worden getroffen dat de bacteriën nog leven en dat er genoeg in een capsule zitten, minimaal een paar miljard.

Van de paddenstoelen die in supplementvorm worden aangeboden, zijn de meeste onder andere zeer geschikt voor het verhogen van de weerstand. De meest bekende zijn Cordyceps, Maitake en Reishi. Naast schimmels en bacteriën worden paddenstoelen ook ingezet voor het verhogen van weerstand tegen infecties zoals verkoudheid en griep. Ik vind het altijd wel een mooie gedachte dat Moeder Natuur paddenstoelen in de herfst laat groeien en dat we dan juist behoefte hebben aan extra weerstand.

Ook vitamine C helpt verkoudheid voorkomen. Het is een van de bekendste stoffen op dat vlak en daar zijn zeer uitgebreide onderzoeken naar gedaan. Bovendien stimuleert vitamine C de vorming van witte bloedlichaampjes en interferon.

Vooral bij aanhoudende vermoeidheid kan een tekort aan Q10 een oorzaak zijn. Q10 verbetert de energieproductie op cellulair niveau. Naarmate men ouder wordt, zijn mensen minder goed in staat om Q10 op te nemen. Voor mensen boven de 40 is er tegenwoordig ubiquinol beschikbaar. Dit is een vorm van Q10 die direct opneembaar is.

Als men gedurende de dag vaak een aantal momenten van moeheid, slaperigheid of stemmingswisselingen heeft dan kan dat komen door een sterk wisselende bloedglucosespiegel. In dat geval kan een ontbijt met eiwitpoeder uitkomst bieden. Let daarbij op dat het eiwitpoeder voldoende aminozuren bevat.

Spirulina is een blauwalg. Het scala aan gezonde stoffen in spirulina is zo uitgebreid dat het eigenlijk een soort multi van Moeder Natuur zelf is. Ook hierin zitten eiwitten en aminozuren. Maar ook magnesium, vitamine B1, B2, B3 en andere vitaminen en mineralen die een rol spelen in je energieniveau.

woensdag 14 april 2010

opzegging abonnement consumentenbond

Bericht aan de consumentenbond:

"Ik heb zojuist mijn abonnement opgezegd maar zou graag nog even uitweiden over mijn ontevredenheid. Ik hoop dat jullie een goed beeld hebben van welke doelgroep jullie willen behagen, maar ik hoor daar duidelijk niet in. Altijd maar achter overheidsstandpunten aanhobbelen. Alles wat regulier is verheerlijken. Niet relevante criteria hanteren bij vergelijkingstesten. Nooit eens een gewaagde stelling. Vaak Hema. Ik wilde jullie blad lezen i.v.m. mijn werk in de gezondheidsbranche, maar het doet teveel pijn aan mijn ogen. Veel plezier met het dom houden van de massa."

woensdag 31 maart 2010

Hebben Greenfoods de toekomst?

Zoals wellicht bekend maakt het pakket aan restrictieve Europese maatregelen het in de toekomst misschien wel heel lastig om een uitgebreid scala aan vitaminen, mineralen en andere micronutriënten in voldoende mate binnen te krijgen in tabletvorm. Mogelijkerwijs kan gedroogd, geconcentreerd en tot poeder vermalen biologisch groente, fruit en andere gezonde voeding dan uitkomst bieden, het zogenaamde Greenfood.

Greenfoods zijn dus eigenlijk geen voedingssupplementen maar geconcentreerde voeding. Hiervoor worden natuurlijk alleen supergezonde groenten en andere voeding gebruikt, daarom heet het ook wel superfood. De basis bestaat vaak uit grassoorten en algen zoals gerstegras, tarwegras, spirulina en chlorella. Dit wordt aangevuld met groenten, fruit en soms met enzymen, vezels, groene thee, etc. Greenfoods worden al jaren in Nederland en elders verkocht.

In augustus 2008 onderzocht de consumentenbond de gezondheidsclaims van greenfoods op basis van een literatuurstudie. Natuurlijk hadden ze er weer van alles op aan te merken. Er werd bijvoorbeeld bij sommige producten verwezen naar studies waarin één van de ingrediënten onderzocht werd in plaats van het product als geheel. Dat laatste zou natuurlijk ideaal zijn maar ik vraag me af of de overheidsvisie dat gevarieerde voeding voldoende vitaminen en mineralen bevat wel de uitkomst is van een dubbelblind, gerandomiseerd en placebogecontroleerd onderzoek met gevarieerde voeding!

Wat wellicht nog belangrijker is om te realiseren is dat de bevolking niet gevarieerd eet en geconcentreerde voeding dus een belangrijke aanvulling kan zijn. Ik heb het al eerder genoemd, maar in de laatste Nederlandse voedingsconsumptiepeiling (2003) is vastgesteld dat geen van de deelnemers de aanbevolen 200 gram groente haalde en slechts 2% haalde 150 gram. Als men vruchtensap meetelt haalt 4% 400 gram groente en fruit! Er zijn in die peiling ook een aantal voedingsstoffen gemeten; jonge vrouwen krijgen gemiddeld minder ijzer, foliumzuur en calcium via hun voeding dan wordt aanbevolen door de bovendien conservatieve overheidsinstanties. Voor vitamine E geldt dit voor zowel vrouwen als mannen. Dit lijkt een logische aanleiding om het gebruik van greenfoods aan te moedigen.

Greenfoods versus multi’s
Er zijn experts die sterk geloven in voordelen van Greenfoods boven een normale multi. Dit omdat een sinaasappel meer gezonde voedingsstoffen bevat dan enkel vitamine c. Dat soort ontdekkingen hebben de laatste decennia zeker plaatsgevonden, bijvoorbeeld bioflavonoïden. En misschien zijn er nog wel voedingsstoffen die nog niet ontdekt zijn. Een interessant onderwerp om eens te googelen in dit kader is salvestrolen.

Europese regelgeving
Zoals gezegd heeft de European Food Safety Authority tal van maatregelen op de agenda die een geïnformeerde keuze voor gezonde voedingssupplementen steeds moeilijker zullen maken. Uitleggen hoe greenfoods bijdragen aan de gezondheid zal op den duur haast onmogelijk zijn, dat geldt overigens voor de meeste voedingssupplementen. Een andere beperking, dat er steeds minder verbindingen zijn toegestaan in supplementen, zal nagenoeg geen problemen opleveren
voor greenfoods (in tegenstelling tot multi’s, etc.). Tot slot dreigt er nog een te lage vaststelling van de maxima voor vitaminen en mineralen. Omdat greenfoods veelal lager gedoseerd zijn maar het juist van de compleetheid en synergie van het scala aan voedingsstoffen moeten
hebben, biedt dit voor deze categorie een uitstekend perspectief. En u kunt natuurlijk vrij eenvoudig een extra schep door uw shake gooien!

Misleiding
Ik heb me ook enigszins verdiept in de greenfoods die momenteel op de markt zijn en wil u waarschuwen voor een aantal zaken die de kostprijs van greenfoods aanzienlijk terugbrengen maar daarmee de kwaliteit helaas ook! Het is van belang dat een product biologisch
is om residuen van pesticiden en dergelijke uit te kunnen sluiten. Vriesdrogen is veel beter dan luchtdrogen voor het behoud van de fytonutriënten. Veel van de onderzochte producten bevatten ingrediënten die nou niet bepaald bekend staan als ‘superfood’ maar wel lekker goedkoop zijn, zoals biergist, rijstzetmeel of granen. Een echt goede greenfood bevat helemaal niet van dit soort vulstoffen.

Conclusie
Het zou zo maar kunnen dat greenfoods dé toekomst hebben. Mogelijk worden ze door de Europese regelgeving een cruciaal voedingssupplement voor mensen die hun gezondheid willen ondersteunen met voedingssupplementen. Als we kijken naar het huidige voedingspatroon kunnen ze in ieder geval voor bijna iedereen een zeer belangrijke dagelijkse aanvulling zijn.

donderdag 18 maart 2010

Gevarieerde voeding versus voedingssupplementen

De heersende gedachte is dat we voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgen als we gezond eten en dat suppletie daarom onzin is. Ik wil daar graag 3 argumenten tegenin brengen:

1) We weten het wel maar we doen het niet.
In de laatste Nederlandse voedingsconsumptiepeiling die ik ken (in 2003 onder jongvolwassenen) staat dat slechts 4% de 400 gram groente en fruit haalt en dan is vruchtensap meegerekend! Dit leidt tot een lagere inname aan foliumzuur, calcium en ijzer dan aanbevolen bij de gemiddelde vrouw en zowel mannen als vrouwen krijgen gemiddeld te weinig vitamine E binnen.

2) Door het intensievere gebruik van landbouwgrond bevatten de gewassen minder gezonde stoffen.
De hoeveelheid mineralen in groente en fruit wordt in Engeland al sinds de jaren ‘40 bijgehouden en alleen al tussen 1978 en 1991 daalde calcium in groente met 40% en magnesium met 33%. En zo zijn er nog veel meer verontrustende cijfers over de achteruitgang van de hoeveelheid vitaminen en mineralen in onze voeding.

3) ADH is gericht op preventie, niet op Quality of Life. Bovendien zijn de aanbevolen hoeveelheden in ontwikkeling.
De dagelijkse aanbevolen hoeveelheden die door officiële instanties worden aangegeven zijn voornamelijk gebaseerd op het voorkomen van gebreksziekten zoals scheurbuik. Er komt meer en meer bewijs dat hogere hoeveelheden dan deze minima leiden tot een nog beter gezondheid. Zo is de aanbevolen hoeveelheid vitamine D en calcium onlangs nog door de Gezondheidsraad verhoogd voor bepaalde bevolkingsgroepen en ik denk dat die trend zich nog wel een paar decennia zal voortzetten. Bij omega-3-vetzuren is de ADH trouwens ook verhoogd omdat uit onderzoek bleek dat de kans op hart- en vaatziekten significant afneemt.

Ik denk zelf ook dat de juiste hoeveelheden vitaminen en mineralen uit voeding krijgen de beste oplossing is en hoop zeker dat meer en meer mensen zo’n voedingspatroon kunnen opbrengen, maar makkelijk is het niet.